Ông Trần Nghiêu Tư làm quan đời nhà Tống, bắn cung giỏi có tiếng. Đời bấy giờ không ai bằng. Ông cũng lấy thế làm kiêu căng.

Ông thường bắn trong vườn nhà. Một hôm có ông lão bán dầu đi qua, thấy ông đang bắn, đặt gánh xuống, ngấp nghé xem mãi. Ông lão thấy ông Trần Nghiêu Tư bắn mười phát, trúng được tám, chín, thì hơi gật gù, mỉm miệng cười. Ông Trần Nghiêu Tư thấy vậy gọi vào hỏi:

"Nhà ngươi cũng biết bắn à? ta bắn chưa được giỏi hay sao?"

Ông lão nói:

"Chẳng phải giỏi gì cả. Chẳng qua là quen tay thôi".

Nghiêu Tư giận lắm bảo:

"À! Nhà ngươi dám khinh ta bắn không giỏi à?"

Ông lão nói: "Cứ xem tôi rót dầu thì đủ biết".

Nói xong, bèn lấy một cái bầu đặt xuống đất, để đồng tiền lên miệng, lấy cái môi từ từ rót dầu qua lỗ đồng tiền, mà không dây một tý dầu nào ra đồng tiền cả. Rồi nói:

"Tôi cũng chẳng phải giỏi gì, chỉ quen tay mà thôi".

Nghiêu Tư cười, chịu là phải.

Lời bàn:

Bắn, mà mười phát trúng cả mười, ai không chịu là giỏi? Nhưng rót dầu qua lỗ đồng tiền mà không dây ra đồng tiền tưởng cũng không ai chê được là không giỏi. Cho nên ông lão bán dầu, thấy ông Nghiêu Tư tự phụ là bắn giỏi, mà cũng tự phụ là rót dầu giỏi, ý muốn ấy cái tự phụ này đối lại cái tự phụ kia, để dạy rằng: giỏi hay không giỏi, thường chỉ là cái quen hay không mà thôi. "Trăm hay không bằng tay quen", câu tục ngữ ta đã nói. Mình quen nghề mình, người quen nghề người, chớ đã chắc gì là mình tài đức hơn người mà kiêu căng với người.

(Sưu tầm)

Ông lão bán dầu.

Chuyện được lấy từ tích cổ của Trung Quốc:

Một hôm, vị quan võ đi trên đường bỗng thấy một ông lão bán dầu kỳ lạ. Người bình thường rót dầu từ thùng vào miệng chai bé xíu phải dùng phễu, nhưng ông thì không, thậm chí khi rót ông còn đặt lên miệng bình dầu một đồng xu với chiếc lỗ vuông nhỏ xíu để rót dầu qua. Ấy vậy mà không một giọt dầu nào chảy ra ngoài! Thán phục vô cùng, vị quan bèn hỏi cớ làm sao mà ông rót dầu siêu đến vậy, thì ông lão đáp:

" Cũng như ngài luyện bắn cung tên vậy, luyện mỗi ngày 1000 mũi tên thì đến ngày thứ 1000 ắt hẳn thành tài. "

- Vậy là chỉ cẩn chăm chỉ luôn luôn ngắm vào mục tiêu và hướng tới nó thì thế nào cũng sẽ thành công. Điều đó ta biết, nhưng tại sao ông lại dùng cả đồng xu? - Vị quan tò mò hỏi.

Ông lão bán dầu lại cười lớn rồi đáp:

"Như ngài bắn cung vậy, người lớn hơn bia nhiều mà sao lại khó bắn trúng hơn bia tròn. Thiết tưởng chẳng phải vì ở trên chiếc bia có hồng tâm nhỏ xíu mà rõ ràng để hướng ta tới hay sao? Tôi rót dầu cũng vậy, cữ nghĩ tới miệng bình tuy nhỏ mà vẫn lớn thì sẽ đổ ra ngoài, còn cứ đặt đồng xu lên chỉ để đủ lọt dầu qua thì chắc chắn sẽ rót không giọt nào ra ngoài"


Tích xưa kể như vậy, có người chê ông lão hồ đồ khoe khoang. Nhưng không phải vậy, nghĩ rộng ra hẳn cuộc đời con người: Người nào cũng có chuyện quá khứ, chuyện tương lai và hiện tại. Cứ ngả lưng vào quá khứ hoặc cứ lo hão về tương lai thì ắt có ngày lệch bước ra hiện tại. Tỉ như yêu một người mà cứ giấu diếm đau buồn quá khứ hoặc vì chút khó khăn mà đã hốt hoảng lo sợ tương lai thì ắt hiện tại sẽ chẳng vui vẻ gì...

Người sống trên đời, đôi khi bó buộc cũng là cách để thu hẹp và xác định rõ ràng mục tiêu sống. Đôi khi khó khăn va vấp là thử thách, là nhát kéo để cắt gọt bớt những phức tạp râu ria bên cạnh mục tiêu sống, nếu người ta biết xác định nó.

Nào, thử rót dầu một nghìn lần một nghìn ngày và qua một đồng xu !