Có một câu chuyện ngụ ngôn khiến người ta phải suy gẫm:
Hai
vợ chồng nhà nọ nuôi một con trâu và một con chó. Con chó được ở trong
nhà c̣n con trâu phải ở riêng ngoài chuồng. Mỗi ngày trâu ra đồng cày
bừa từ sáng sớm đến chạng vạng tối mới về, c̣n chó chỉ việc nằm ở cổng
rào canh chừng cửa.
Một hôm nọ trâu đi làm về,thấy chó nằm trước cửa nhà phe phẩy cái đuôi trông thật sướng, đang lúc mệt nhoài nó nổi cáu bảo:
- Không có ai sung sướng bằng mày, chỉ ăn rồi nằm. Thật là đồ vô tích sự!
Con
chó nghe con trâu hậm hực nặng nhẹ ḿnh th́ buồn bă trong ḷng, nghĩ
trâu tuy to xác nhưng không có trí. Nó bèn nói với trâu:
-
Anh trâu không hiểu đâu, tôi nào có sung sướng như anh tưởng. Anh tuy
làm lụng nặng nhọc ngoài đồng nhưng có giờ có giấc, sáng ra đồng,chiều
lại về, tối c̣n được nghỉ ngơi, cứ lăn ra mà ngủ. C̣n tôi, tuy nằm canh
cửa giữ nhà trông có vẻ nhàn hạ hơn anh, nhưng thật sự th́ mệt cầm canh
đâu có ai biết. Nằm lim dim mà ḷng không yên, phải để tâm canh giữ cửa
nhà, không dám lơ là công việc. Nếu ngủ quên hoặc bất cẩn để xảy ra mất
trộm th́ tôi khó mà sống được . Đêm đêm trong khi mọi người ngon giấc,
tôi có được nghỉ ngơi đâu, tôi phải lắng tai nghe ngóng, đưa mắt nh́n
trông, hễ nghe có động tĩnh ǵ th́ phải sủa to để cảnh báo. Lúc chủ nhà
vui th́ tôi c̣n được ăn no, chứ khi họ có chuyện buồn bực trong ḷng th́
bỏ mặc tôi đói khát, không ai để mắt quan tâm. Những lúc sân si nổi lên
họ c̣n trút giận lên đầu tôi không thương tiếc, họ đánh họ đá, xua
đuổi, chửi mắng tôi. Mỗi khi bạn bè, người thân của họ đến chơi mà tôi
không biết, tôi sủa tôi vồ th́ họ đánh tôi, chửi tôi là đồ ngu. Bạn bè
họ đến chơi th́ không sao, c̣n bạn bè tôi đến chơi th́ bị họ đuổi đi,
ném đá đến toạc đầu đổ máu. Ngẫm lại coi, anh và tôi ai sướng hơn ai
chứ?
Con trâu nghe nói mới hiểu t́nh cảm của con chó, nghĩ mà thương nên an ủi:
-
Đúng là mày cũng không sung sướng ǵ. Tao với mày ở chung nhà mà chưa
một lần tṛ chuyện với nhau nên không hiểu nhau. Bây giờ tao đă hiểu nỗi
khổ của mày, mày cho tao xin lỗi. Nghe mày nói tao mới biết cả hai
chúng ta đều khổ cả.
Đang nói con trâu bỗng nghe tiếng chim ríu rít trên cành cây cao, nó nh́n nên rồi than thở:
-
Bọn chim trời cá nước sung sướng làm sao! Chúng có thể tự do tự tại bên
ngoài, không bị ai giam cầm quản thúc, không phải làm việc nặng nhọc
vất vả, không phải chịu nỗi khổ của kiếp tôi đ̣i. Giá mà chúng ta có
được cuộc sống vui vẻ như thế.
Khi ấy một chú chim nghe thấy lời trâu, bèn đáp lên lưng trâu nói:
-
Anh trâu ơi, anh không biết đâu, tôi cũng không sung sướng hơn các anh
đâu. Tuy loài chim chúng tôi không phải giữ nhà, không phải đi cày
ruộng, không phải chịu cảnh tù túng bó buộc, nhưng chúng tôi cũng có nỗi
khổ của ḿnh. Hiểm họa luôn d́nh dập chúng tôi, những kẻ thợ săn có thể
bắn chết chúng tôi bất cứ lúc nào. Tổ của chúng tôi làm khó khăn vất vả
biết bao, chưa chắc ở được lâu v́ sự phá hại của con người. Trứng chúng
tôi sinh ra chưa kịp nở con th́ đă bị con người lấy mất. Loài người
biết thương con của ḿnh nhưng nào biết thương con của kẻ khác. Các anh
chỉ bị hành hạ, c̣n tôi bị cướp đi mạng sống của ḿnh, chết rồi c̣n bị
nhổ lông, xẻ thịt,nấu nướng, thân thể không vẹn toàn. Loài người ỷ mạnh
hiếp yếu, nào biết tôn trọng sự sống muôn loài. Các anh có cái khổ của
các anh, chúng tôi cũng có cái khổ của chúng tôi, không có ai sung sướng
cả.
Bày cá đang ở dưới mé nước nghe trâu nói ḿnh sướng cũng không đồng t́nh:
-
C̣n loài cá chúng tôi cũng không sung sướng đâu. Nhà cá chúng tôi
thường bị loài người đánh bắt, mỗi lần bị sát hại chết đến cả bầy đàn.
Không nơi nào là nơi để chúng tôi yên tâm mà sống, đâu đâu cũng có lưới
bủa câu giăng, đâu đâu cũng có bàn tay con người truy bắt.
-Hóa ra tụi mày cũng khổ. Hiểu biết của tao hạn hẹp quá nên không biết c̣n nhiều nỗi khổ trên đời này.
Nói
như thế rồi trâu buồn bă đi vào chuồng,nó nằm mông lung suy nghĩ về
thân phận của nó và bạn bè. Nó nghĩ, loài nào cũng bị con người hiếp
đáp, làm hại. Cuộc đời thật bất công, loài người đối xử tệ bạc với các
loài khác mà lại được sung sướng, không phải chịu sự khổ sở nào.
Đang
lúc đó bỗng trâu nghe tiếng quăng bát ném đĩa trong nhà vọng ra. Nó
lắng tai nghe kỹ mới biết ông bà chủ đang gây gổ. Tiếng ông chủ gào lên:
-Sao
tôi khổ đến thế này, không bằng con trâu con chó nữa! con trâu đi cày
c̣n được nghỉ, c̣n tôi suốt tháng quanh năm phải bận bịu với nhà cửa, vợ
con, cơm áo gạo tiền, làm quần quật đêm ngày không lúc nào rảnh rỗi.
Tôi khổ sở như vậy là v́ ai? vậy mà bà vẫn không để cho tôi yên, hễ thấy
mặt là hạch sách, càm ràm, đay nghiến. Vừa phải thôi, làm quá tôi cho
cả nhà ra chuồng trâu mà ở!
Nghe chủ nhà nói thế trâu bỗng giật ḿnh, bất giác than rằng:
Hóa ra sống ở trên đời đâu có ai không khổ!
Trong
chúng ta, mỗi người có một hoàn cảnh, xuất thân, có một hoàn cảnh sống,
có thể là vui, có thể là khổ, nh́n chung là như thế, song nếu xét cho
kỹ th́ không ai hoàn toàn hạnh phúc, chỉ khác nhau là ít, nhiều những
nỗi vui, khổ mà thôi. Khổ và vui đan xen, chồng chéo nhau như một mạng
lưới vô h́nh giăng bủa cuộc đời chúng ta, không một ai thoát cả. Người
trẻ có những cái khổ của người trẻ, người già có những cái khổ của người
già người giàu có cái khổ của người giàu, người nghèo có cái khổ của
người nghèo, dù trong hoàn cảnh nào cũng có những điều không như ư, cũng
có những nỗi khổ thân, khổ tâm, hoặc cả thân tâm đều khổ. Có ai không
lo lắng, không hối tiếc, không trông mong, hy vọng điều ǵ ? Có ai chưa
bao giờ buồn phiền, thất vọng, hay bất măn, chán nản? Có ai hoàn toàn
khỏe khoắn, thoải mái cả về thể xác lẫn tinh thần? Chắc chắn là không có
ai !